Jaskra to przewlekła choroba oczu, która stopniowo uszkadza nerw wzrokowy, prowadząc do zawężenia pola widzenia, a w zaawansowanych przypadkach – do nieodwracalnej utraty wzroku. Schorzenie to często rozwija się bezobjawowo, dlatego jest uznawane za jedną z najbardziej podstępnych chorób okulistycznych. Wczesne wykrycie jaskry i odpowiednie leczenie pozwalają zahamować jej postęp oraz zachować prawidłowe widzenie na długie lata.
W tym wpisie dowiesz się:
- Czym jest jaskra i jak dochodzi do uszkodzenia nerwu wzrokowego
- Jakie są przyczyny i czynniki ryzyka rozwoju jaskry
- Jak rozpoznać pierwsze objawy jaskry
- Jakie są rodzaje jaskry i czym różnią się między sobą
- Na czym polega diagnostyka i leczenie jaskry w Toruniu
- Jak skutecznie zapobiegać rozwojowi jaskry i chronić wzrok
Czym jest jaskra i jak wpływa na widzenie?
To przewlekłe schorzenie narządu wzroku, w którym dochodzi do stopniowego uszkodzenia nerwu wzrokowego. Najczęściej wynika z podwyższonego ciśnienia wewnątrzgałkowego, spowodowanego zaburzonym odpływem cieczy wodnistej z oka. Prowadzi to do stopniowej utraty włókien nerwowych i zawężenia pola widzenia. Wczesne wykrycie choroby pozwala zahamować jej rozwój i zapobiec trwałej utracie wzroku. Regularne kontrole okulistyczne są kluczowe dla zachowania zdrowych oczu.
Jaskra jako choroba oczu – co warto wiedzieć
To jedna z najczęstszych przyczyn nieodwracalnej ślepoty. Schorzenie może występować w różnych postaciach – otwartego lub zamkniętego kąta przesączania, a także jako odmiana wrodzona czy barwnikowa. W początkowej fazie przebiega bezobjawowo, dlatego często rozpoznaje się je dopiero przy zauważalnym pogorszeniu widzenia. Badania okulistyczne, takie jak pomiar ciśnienia w oku i ocena tarczy nerwu wzrokowego, pozwalają na wczesną diagnozę i rozpoczęcie leczenia.
Uszkodzenie nerwu wzrokowego a pogorszenie pola widzenia
Gdy wzrasta ciśnienie śródgałkowe, delikatne włókna nerwu wzrokowego zaczynają obumierać. Skutkiem są niewielkie ubytki w polu widzenia, które z czasem się powiększają. Pacjent początkowo ich nie zauważa, aż do momentu, gdy pojawia się charakterystyczne „widzenie tunelowe”. Uszkodzenia tych struktur są trwałe, dlatego tak istotne jest wczesne rozpoznanie i wdrożenie terapii chroniącej wzrok.
Jak przebiega rozwój jaskry i dlaczego jest groźna
Proces chorobowy rozwija się powoli i często niezauważalnie. Początkowe zmiany obejmują tylko peryferyjne obszary widzenia, a następnie postępują w kierunku centrum pola widzenia. Bez leczenia może dojść do nieodwracalnego zaniku nerwu wzrokowego. Terapia polega na obniżaniu ciśnienia w oku – za pomocą kropli, laseroterapii lub zabiegów chirurgicznych – aby spowolnić uszkodzenia i zachować ostrość wzroku.
Przyczyny jaskry – co ją wywołuje?
To schorzenie rozwija się wskutek zaburzenia odpływu cieczy wodnistej z gałki ocznej. Gromadząca się ciecz powoduje wzrost ciśnienia śródgałkowego, które stopniowo uszkadza włókna nerwu wzrokowego. W efekcie dochodzi do ograniczenia pola widzenia i pogorszenia ostrości wzroku. Na rozwój choroby wpływają także czynniki genetyczne, choroby ogólnoustrojowe, jak nadciśnienie czy cukrzyca, a także wiek — szczególnie po 40. roku życia. Regularne badania okulistyczne pozwalają wykryć problem na wczesnym etapie i chronić zdrowie oczu.
Wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego i jego wpływ na nerw wzrokowy
Utrudniony odpływ cieczy wodnistej z oka prowadzi do wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego. Wysoka wartość ciśnienia uciska włókna nerwowe, zaburzając ich ukrwienie i odżywienie. Długotrwały nacisk powoduje stopniowe obumieranie komórek nerwowych w siatkówce i tarczy nerwu wzrokowego. Zmiany te są nieodwracalne i bez leczenia prowadzą do trwałej utraty widzenia. Celem terapii jest obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego poprzez stosowanie leków, zabiegi laserowe lub leczenie operacyjne, które usprawnia odpływ cieczy z oka i zatrzymuje postęp choroby.
Czynniki ryzyka jaskry – kto jest najbardziej narażony
Ryzyko rozwoju choroby rośnie wraz z wiekiem, zwłaszcza u osób po 40. roku życia. Do czynników predysponujących należą również predyspozycje genetyczne, długotrwałe stosowanie sterydów, choroby sercowo-naczyniowe, cukrzyca i nadciśnienie. Nie bez znaczenia pozostaje styl życia — stres, palenie papierosów czy zbyt mała aktywność fizyczna osłabiają ukrwienie nerwu wzrokowego. Wczesne wykrycie czynników ryzyka i profilaktyczne kontrole okulistyczne pozwalają zachować dobry stan zdrowia oczu i uniknąć nieodwracalnych zmian.
Jaskra pierwotna i wtórna – różnice w przyczynach choroby
W przypadku postaci pierwotnej źródłem problemu jest zaburzony mechanizm odpływu cieczy wodnistej z oka, najczęściej w obrębie otwartego kąta przesączania. Choroba rozwija się powoli i długo pozostaje bezobjawowa. Forma wtórna pojawia się jako skutek innych schorzeń, urazów, stanów zapalnych lub przyjmowania leków podnoszących ciśnienie w oku. Niekiedy występuje też tzw. typ normalnego ciśnienia, w którym uszkodzenie nerwu wynika z niedokrwienia. Zrozumienie rodzaju choroby ma kluczowe znaczenie dla skutecznego leczenia i doboru właściwej terapii.
Objawy jaskry – jak rozpoznać chorobę?
W początkowej fazie schorzenie rozwija się bardzo powoli i często pozostaje niezauważone. Z czasem pojawia się uczucie ciężkości oczu, lekkie zamglenie obrazu lub trudności z widzeniem po zmroku. W bardziej zaawansowanym stadium mogą wystąpić ubytki w polu widzenia, pogorszenie ostrości oraz ból w okolicy oczodołów. Charakterystyczne jest również widzenie „tęczowych kół” wokół źródeł światła. Choroba może dotyczyć jednego lub obu oczu, a objawy narastają stopniowo, dlatego regularne kontrole okulistyczne są kluczowe dla zachowania zdrowego wzroku i uniknięcia nieodwracalnych zmian w nerwie wzrokowym.
Pierwsze objawy jaskry, których nie wolno lekceważyć
W przypadku jaskry pierwotnej otwartego kąta objawy pojawiają się dopiero po dłuższym czasie. Wczesne sygnały to mroczki w polu widzenia, częste zmęczenie oczu i trudność z akomodacją. Niekiedy choroba przebiega przy prawidłowym ciśnieniu w oku (tzw. postać normalnego ciśnienia), co dodatkowo utrudnia diagnozę. Brak reakcji na pierwsze symptomy prowadzi do stopniowego pogarszania wzroku i nieodwracalnych ubytków w siatkówce. Regularne badania kontrolne, takie jak pomiar ciśnienia śródgałkowego i ocena tarczy nerwu wzrokowego, pozwalają wykryć problem zanim dojdzie do trwałych uszkodzeń.
Ubytki w polu widzenia – jak widzi osoba z jaskrą
W miarę postępu choroby włókna nerwu wzrokowego ulegają uszkodzeniu, co prowadzi do stopniowej utraty obwodowego pola widzenia. Początkowo pacjent nie zauważa zmian, jednak z czasem dostrzega brak fragmentów obrazu lub trudności w orientacji przestrzennej. W skrajnych przypadkach dochodzi do tzw. widzenia tunelowego, kiedy chory dostrzega jedynie to, co znajduje się w centrum pola widzenia. Nieleczone schorzenie prowadzi do trwałej utraty wzroku, dlatego celem terapii jest obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego i ochrona nerwu przed dalszym uszkodzeniem.
Ostry atak jaskry i zamknięcie kąta przesączania – objawy alarmowe
Ostry atak choroby to stan nagły, wymagający natychmiastowej pomocy okulistycznej. Występuje, gdy kąt przesączania zostaje zablokowany, uniemożliwiając odpływ cieczy wodnistej. Objawy pojawiają się gwałtownie — silny ból oka, rozmazane widzenie, ból głowy, nudności, a czasem wymioty. Gałka oczna staje się twarda i bardzo wrażliwa na dotyk. W takiej sytuacji konieczna jest szybka interwencja, aby zapobiec trwałemu uszkodzeniu nerwu wzrokowego. Leczenie zachowawcze z użyciem kropli obniżających ciśnienie lub zabieg laserowy pozwala przywrócić prawidłowy odpływ cieczy i ochronić wzrok przed nieodwracalnym pogorszeniem.
Rodzaje jaskry – różnice i charakterystyka
To nie jedno schorzenie, lecz cała grupa chorób oczu o wspólnym mechanizmie uszkodzenia nerwu wzrokowego. Poszczególne typy różnią się przyczyną, przebiegiem i dynamiką zmian w polu widzenia. Najczęściej diagnozuje się postać otwartego kąta, która rozwija się powoli i bezobjawowo. W innych przypadkach dochodzi do gwałtownego wzrostu ciśnienia w oku, prowadzącego do bólu i pogorszenia ostrości wzroku. Zrozumienie rodzaju choroby jest kluczowe, ponieważ celem leczenia jest obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego i zahamowanie dalszego uszkodzenia nerwu wzrokowego.
Jaskra pierwotna otwartego kąta – najczęstsza postać choroby
To najczęstszy typ występujący u dorosłych, stanowiący około 80% wszystkich przypadków. Choroba rozwija się powoli, bez bólu i wyraźnych objawów. Utrudniony odpływ cieczy wodnistej powoduje wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego, który z czasem prowadzi do stopniowego zaniku włókien nerwowych. Pacjent przez długi czas nie zauważa zmian, aż do momentu, gdy pojawiają się ubytki w polu widzenia. Leczenie opiera się na stosowaniu kropli do oczu lub zabiegach laserowych, które obniżają ciśnienie w oku i zapobiegają pogłębianiu się zmian.
Jaskra zamkniętego kąta i ostre zamknięcie kąta przesączania
W tej postaci choroby dochodzi do zwężenia lub całkowitego zablokowania kąta przesączania, co uniemożliwia odpływ cieczy wodnistej. Skutkiem jest gwałtowny wzrost ciśnienia i silny ból oka, często towarzyszący bólom głowy, nudnościom i pogorszeniu widzenia. To stan nagły, wymagający natychmiastowej interwencji okulistycznej. Leczenie zachowawcze polega na obniżeniu ciśnienia za pomocą kropli i leków doustnych, a w dalszym etapie – na zabiegu laserowym przywracającym drożność kanałów odpływu. Wczesna reakcja pozwala uniknąć trwałego uszkodzenia nerwu wzrokowego.
Jaskra barwnikowa – przyczyny i leczenie jaskry barwnikowej
Ten typ dotyczy najczęściej młodych dorosłych z krótkowzrocznością. Przyczyną jest uwalnianie się barwnika z tęczówki, który zatyka kanały odpływu cieczy wodnistej, powodując wzrost ciśnienia w oku. Choroba rozwija się powoli i może prowadzić do pogorszenia ostrości widzenia. Leczenie opiera się na stosowaniu kropli redukujących ciśnienie oraz zabiegach laserowych, które poprawiają odpływ cieczy. W niektórych przypadkach konieczne jest leczenie operacyjne. Skuteczne postępowanie pozwala zahamować proces uszkodzenia nerwu i utrzymać dobre widzenie przez wiele lat.
Jaskra wrodzona – objawy i leczenie u dzieci
To rzadka, ale poważna postać choroby występująca u niemowląt i małych dzieci. Przyczyną są wady anatomiczne w obrębie kąta przesączania, które blokują odpływ cieczy z gałki ocznej. Objawy to powiększenie gałki, łzawienie, światłowstręt i mętnienie rogówki. Wymaga pilnej diagnozy i leczenia chirurgicznego, ponieważ nieleczona prowadzi do trwałego uszkodzenia wzroku. Wczesne rozpoznanie i skuteczne leczenie operacyjne pozwala zahamować rozwój zmian i zapewnić dziecku prawidłowy rozwój narządu wzroku.
Diagnostyka jaskry – jakie badania wykonuje okulista?
Rozpoznanie choroby wymaga dokładnej analizy stanu oczu i funkcji wzrokowych. Specjalista ocenia strukturę tarczy nerwu, kontroluje ciśnienie wewnątrzgałkowe oraz wykonuje badania obrazowe pozwalające ocenić stopień uszkodzenia włókien nerwowych. Wczesna diagnostyka ma kluczowe znaczenie, ponieważ zmiany rozwijają się powoli i długo pozostają bezobjawowe. Dzięki nowoczesnym technikom, takim jak OCT czy pachymetria, możliwe jest wykrycie nawet minimalnych nieprawidłowości i wdrożenie leczenia na odpowiednim etapie.
Jakie badania okulistyczne wykrywają jaskrę
Podstawą oceny jest pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, który pozwala określić, czy wartości nie przekraczają bezpiecznego poziomu. Następnie wykonuje się badanie tarczy nerwu wzrokowego oraz analizę grubości warstw siatkówki. W połączeniu z oceną reakcji źrenic na światło, testami kontrastu i tonometrią, daje to pełen obraz funkcji wzrokowych. Tak szeroka diagnostyka umożliwia precyzyjne określenie typu i zaawansowania schorzenia oraz dobranie skutecznego leczenia.
Diagnostyka jaskry – pomiar ciśnienia, OCT i badanie pola widzenia
Tonometria służy do oceny ciśnienia śródgałkowego, a pachymetria mierzy grubość rogówki, co pomaga interpretować wyniki pomiarów. OCT, czyli optyczna koherentna tomografia, pozwala uzyskać przekrój struktur oka i wykryć mikroskopijne zmiany w warstwach siatkówki. Połączenie tych metod daje kompleksowy obraz stanu narządu wzroku. Ich zastosowanie umożliwia wczesne wdrożenie terapii oraz monitorowanie skuteczności leczenia w czasie.
Wczesne rozpoznanie jaskry kluczem do ochrony wzroku
Największym zagrożeniem jest to, że choroba przez długi czas nie daje objawów. Właśnie dlatego tak ważne jest, by kontrolować stan oczu, zwłaszcza po 40. roku życia lub w przypadku obciążenia rodzinnego. Im szybciej postawiona diagnoza, tym większa szansa na zatrzymanie procesu chorobowego. Wczesne rozpoznanie i skuteczne leczenie pozwalają zachować sprawność wzrokową oraz uniknąć trwałych zmian w strukturach oka.
Leczenie jaskry – jak spowolnić postęp choroby?
Terapia ma na celu zahamowanie postępu choroby i utrzymanie jak najlepszej ostrości wzroku. W pierwszym etapie stosuje się leki miejscowe w postaci kropli, które pomagają zredukować nadmiar cieczy w gałce ocznej, poprawiając jej krążenie. Jeśli zmiany są zaawansowane lub nie reagują na leczenie zachowawcze, lekarz może zaproponować procedury laserowe lub chirurgiczne. Ważne jest systematyczne przyjmowanie leków i kontrola efektów terapii, ponieważ tylko konsekwentne leczenie pozwala utrzymać stabilny stan wzroku przez wiele lat.
Leczenie farmakologiczne – krople do oczu obniżające ciśnienie
Najczęściej stosowanym sposobem leczenia są krople do oczu, które zmniejszają ilość cieczy produkowanej w gałce ocznej lub ułatwiają jej krążenie. Ich działanie pozwala ustabilizować wartości ciśnienia wewnątrzgałkowego i tym samym spowolnić dalsze zmiany. W zależności od reakcji organizmu stosuje się różne grupy leków, często w połączeniu, aby uzyskać najlepszy efekt terapeutyczny. Regularność stosowania jest kluczowa – nawet krótkie przerwy mogą obniżyć skuteczność terapii i przyspieszyć proces chorobowy.
Leczenie laserowe i chirurgiczne w przypadkach zaawansowanej jaskry
Gdy terapia miejscowa nie przynosi oczekiwanych rezultatów, stosuje się metody zabiegowe. Zabieg laserowy pozwala usprawnić przepływ cieczy w gałce ocznej i zmniejszyć jej ciśnienie, natomiast operacja chirurgiczna polega na stworzeniu nowej drogi odpływu. Oba rozwiązania mają na celu ustabilizowanie procesu chorobowego i zachowanie funkcji wzrokowych. Dzięki rozwojowi technologii nowoczesne procedury są mało inwazyjne, a czas rekonwalescencji znacznie krótszy niż dawniej.
Irydotomia laserowa
Irydotomia laserowa polega na wykonaniu niewielkiego otworu w tęczówce, co umożliwia wyrównanie ciśnienia między komorami oka i zapobiega gwałtownym wzrostom ciśnienia charakterystycznym dla jaskry zamkniętego kąta. Zabieg jest małoinwazyjny, wykonywany ambulatoryjnie i często stosowany u pacjentów zagrożonych nagłym atakiem jaskry.
Selektywna laserowa trabekuloplastyka (SLT)
Selektywna laserowa trabekuloplastyka usprawnia odpływ cieczy wodnistej poprzez działanie na siateczkę beleczkowania, co prowadzi do obniżenia ciśnienia wewnątrzgałkowego bez naruszania tkanek oka. Procedura jest bezpieczna, bezbolesna i stanowi skuteczną alternatywę lub uzupełnienie terapii farmakologicznej w przypadkach jaskry otwartego kąta.
Całkowite wyleczenie jaskry – czy jest możliwe?
Zmiany wywołane przez chorobę są trwałe, dlatego kluczowe jest jak najwcześniejsze rozpoczęcie terapii. Choć całkowite cofnięcie już powstałych uszkodzeń nie jest możliwe, współczesna medycyna pozwala skutecznie zatrzymać rozwój procesu chorobowego. Dzięki nowoczesnym lekom, laseroterapii i chirurgii mikroinwazyjnej można przez wiele lat zachować dobrą jakość widzenia. Regularna kontrola i konsekwencja w leczeniu dają pacjentowi realną szansę na utrzymanie sprawności wzrokowej przez długi czas.
Profilaktyka jaskry – jak zmniejszyć ryzyko choroby?
Najlepszą metodą ochrony wzroku jest wczesna profilaktyka. Choroba rozwija się powoli i często bezobjawowo, dlatego tak ważne jest, by reagować zanim pojawią się pierwsze symptomy. Regularne wizyty u specjalisty, zdrowy styl życia i unikanie czynników ryzyka pomagają zachować prawidłową funkcję narządu wzroku. Dbanie o odpowiednie ciśnienie wewnątrzgałkowe, dobrą dietę i kontrolę chorób ogólnoustrojowych znacząco zmniejsza ryzyko rozwoju choroby.
Regularne badania okulistyczne i pomiar ciśnienia w oku
Profilaktyka opiera się na systematycznej ocenie stanu oczu. W trakcie wizyty lekarz może sprawdzić ciśnienie wewnątrzgałkowe, wygląd tarczy nerwu wzrokowego i strukturę siatkówki. Takie kontrole pozwalają na wczesne wykrycie zmian oraz szybkie wdrożenie leczenia. Osoby po 40. roku życia, a także pacjenci z cukrzycą, nadciśnieniem czy obciążeniem rodzinnym powinni szczególnie dbać o regularne wizyty kontrolne, ponieważ to właśnie w tej grupie ryzyko jest najwyższe.
Styl życia a ryzyko rozwoju jaskry
Na zdrowie oczu wpływają codzienne nawyki. Utrzymywanie prawidłowego ciśnienia tętniczego, aktywność fizyczna i dieta bogata w antyoksydanty pomagają chronić delikatne struktury oka. Należy ograniczyć stres, dbać o sen i unikać używek, zwłaszcza nikotyny, która osłabia mikrokrążenie. Warto też chronić oczy przed promieniowaniem UV i długotrwałym zmęczeniem wzrokowym. Takie działania mają realny wpływ na spowolnienie procesów degeneracyjnych i utrzymanie dobrego widzenia przez lata.
Jak zapobiec uszkodzeniu nerwu wzrokowego
Kluczową rolę odgrywa wczesne reagowanie na nawet drobne objawy, takie jak dyskomfort oczu czy zaburzenia ostrości widzenia. Stała kontrola stanu zdrowia, stosowanie leków zgodnie z zaleceniami oraz monitorowanie ogólnego ciśnienia krwi pomagają zapobiec trwałym zmianom w obrębie nerwu wzrokowego. Dzięki połączeniu regularnych kontroli i zdrowych nawyków można skutecznie spowolnić proces chorobowy i utrzymać sprawność wzrokową na długie lata.
Fakty i mity o jaskrze
FAKT 1: Jaskra nie zawsze boli i może rozwijać się bezobjawowo
W większości przypadków jaskra przebiega cicho – bez bólu czy nagłego pogorszenia wzroku. Uszkodzenie nerwu wzrokowego postępuje stopniowo, dlatego regularne badania okulistyczne są kluczowe.
FAKT 2: Choroba dotyczy nie tylko osób starszych
Choć ryzyko rośnie z wiekiem, jaskra może występować również u młodszych dorosłych, a nawet dzieci (tzw. jaskra wrodzona).
FAKT 3: Można ją skutecznie leczyć, jeśli zostanie wcześnie wykryta
Nowoczesne metody, takie jak krople do oczu, laseroterapia czy zabiegi chirurgiczne, pozwalają zahamować rozwój choroby i chronić pole widzenia.
FAKT 4: Wysokie ciśnienie w oku nie zawsze oznacza jaskrę
Podwyższone ciśnienie śródgałkowe jest jednym z czynników ryzyka, ale nie każdy pacjent z takim wynikiem ma jaskrę. Istnieje też jaskra z prawidłowym ciśnieniem.
FAKT 5: Jaskra to choroba oczu, której nie da się całkowicie wyleczyć, ale można ją kontrolować
Leczenie jaskry polega na obniżeniu ciśnienia w oku i ochronie nerwu wzrokowego – dzięki temu można zachować widzenie na długie lata.
FAKT 6: Choroba dotyczy nie tylko osób starszych
Choć ryzyko rośnie z wiekiem, jaskra może występować również u młodszych dorosłych, a nawet dzieci (tzw. jaskra wrodzona).
MIT 1: Jaskra zawsze powoduje nagłą utratę wzroku
W rzeczywistości utrata widzenia następuje stopniowo – pacjent długo może nie zauważać ubytków w polu widzenia.
MIT 2: Jeśli nie boli, to znaczy, że wszystko jest w porządku
Brak bólu nie wyklucza choroby. Właśnie bezobjawowy przebieg sprawia, że jaskra jest tak podstępna.
MIT 3: Wystarczy nosić okulary, by uniknąć jaskry
Okulary korygują wady wzroku, ale nie chronią przed jaskrą. To choroba nerwu wzrokowego, wymagająca regularnych badań i leczenia.
MIT 4: Jaskra jest dziedziczna, więc jeśli nikt w rodzinie nie choruje, nie muszę się martwić
Choć geny zwiększają ryzyko, jaskra może wystąpić także u osób bez rodzinnych obciążeń.
MIT 5: Leczenie jaskry nie ma sensu, bo choroby nie da się cofnąć
Prawda jest odwrotna — jaskry nie można cofnąć, ale można skutecznie zatrzymać jej postęp i zachować wzrok.
Podsumowanie – jaskra to choroba, której nie można lekceważyć
Jaskra rozwija się powoli i często bezobjawowo, prowadząc do trwałego uszkodzenia nerwu wzrokowego i stopniowej utraty widzenia. Wczesne wykrycie i odpowiednie leczenie pozwalają jednak skutecznie zahamować jej postęp i zachować dobrą jakość życia. Regularne kontrole u okulisty, pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego oraz dbałość o ogólny stan zdrowia oczu to najlepsza profilaktyka, szczególnie po 40. roku życia lub w przypadku obciążenia rodzinnego.
Nie odkładaj wizyty – reaguj, zanim pojawią się objawy. Umów się na profilaktyczne badanie w kierunku jaskry w naszym gabinecie w Toruniu i zadbaj o swój wzrok już dziś.
